Kỹ thuật hàn que, hay còn gọi là hàn hồ quang tay (SMAW – Shielded Metal Arc Welding), là phương pháp hàn sử dụng nhiệt từ hồ quang điện để làm nóng chảy kim loại cơ bản và que hàn, tạo thành mối hàn vững chắc.

Theo thống kê của Hiệp hội Hàn Mỹ (AWS), hơn 50% các công việc hàn trong sản xuất sử dụng phương pháp hàn que.

Khi mới bắt đầu, điều quan trọng là bạn phải lựa chọn đúng máy hàn và que hàn phù hợp, đồng thời chuẩn bị đầy đủ vật liệu hàn và không quên các thiết bị bảo hộ để đảm bảo an toàn trong quá trình hàn. Một số yếu tố như việc mồi hồ quang đúng cách, điều chỉnh dòng hàn hợp lý và di chuyển que hàn ổn định cũng ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng mối hàn.

Để đạt được kết quả tốt nhất, việc tránh các lỗi phổ biến như que dính, mối hàn không đều, rỗ khí hay nứt mối hàn là rất quan trọng. Hiểu rõ nguyên nhân và biết cách khắc phục sẽ giúp bạn tạo ra mối hàn chắc chắn và đạt chuẩn.

Bên cạnh đó, việc chọn máy hàn phù hợp, xem xét công suất, độ bền và tính năng an toàn cũng không thể thiếu để đảm bảo hiệu quả và an toàn trong quá trình hàn. Để tìm hiểu thêm chi tiết về kỹ thuật hàn que, mời bạn đọc tiếp bài viết dưới đây!

kỹ thuật hàn que — Kỹ thuật hàn que cho người mới từ A-Z

Chuẩn Bị Trước Khi Hàn: Vật Liệu Và Thiết Bị

Trước khi hàn, việc lựa chọn máy hàn, que hàn phù hợp và chuẩn bị vật liệu đúng cách là rất quan trọng để đảm bảo chất lượng mối hàn. Đồng thời, không thể thiếu các thiết bị bảo hộ an toàn để tránh tai nạn trong quá trình hàn.

1. Lựa chọn máy hàn phù hợp

Máy hàn là công cụ không thể thiếu. Mỗi loại máy phù hợp với các nhu cầu khác nhau:

Phân loại máy hàn: Máy hàn que (MMA), máy hàn TIG (GTAW), máy hàn MIG (GMAW), và máy hàn submerged arc. Mỗi loại có ưu nhược điểm riêng. Ví dụ, máy hàn que thích hợp cho vật liệu dày, còn máy hàn TIG dùng cho vật liệu mỏng, đòi hỏi độ chính xác cao.
Lựa chọn máy hàn: Đối với hàn tại nhà, chọn máy công suất vừa phải, dễ sử dụng. Còn hàn công nghiệp, ưu tiên máy công suất lớn, có khả năng hàn vật liệu dày. Ngân sách cũng là yếu tố cần lưu ý.

2. Chọn que hàn phù hợp

Que hàn đóng vai trò quan trọng trong chất lượng mối hàn. Các loại que hàn khác nhau sẽ phù hợp với từng vật liệu:

Phân loại que hàn: Que hàn axit, bazơ, và rutil. Mỗi loại có ứng dụng riêng. Que hàn axit phù hợp cho thép không gỉ, trong khi que hàn bazơ dành cho vật liệu khó hàn hơn.
Lựa chọn kích thước que hàn: Cần chọn que hàn phù hợp với độ dày vật liệu. Dùng bảng tra cứu dòng hàn theo kích thước que để chọn đúng.
Bảo quản que hàn: Để đảm bảo chất lượng, que hàn cần được bảo quản khô ráo, tránh ẩm mốc. Lưu trữ trong hộp kín hoặc thùng chứa có chất hút ẩm.

3. Chuẩn bị vật liệu hàn

Vật liệu hàn cần được làm sạch và xử lý mép hàn kỹ để mối hàn đạt chất lượng cao:

Làm sạch bề mặt: Loại bỏ bụi bẩn, dầu mỡ, gỉ sét trên bề mặt vật liệu bằng cách chà nhám hoặc mài.
Xử lý mép hàn: Vát mép vật liệu đúng cách, tạo khoảng hở phù hợp để que hàn thâm nhập và tạo liên kết chắc chắn.

4. Thiết bị an toàn

Chuẩn bị đồ bảo hộ kỹ càng là yếu tố quan trọng để tránh tai nạn trong quá trình hàn:

Quần áo bảo hộ: Chọn trang phục chống cháy, dày dặn để bảo vệ khỏi tia lửa và nhiệt độ cao.
Kính hàn, găng tay, khẩu trang: Kính bảo vệ mắt khỏi tia UV, găng tay bảo vệ tay khỏi nóng và vật sắc, khẩu trang giúp bảo vệ hô hấp khỏi khói, bụi.
Giày và mũ bảo hộ: Giày bảo vệ chân, mũ bảo vệ đầu khỏi chấn thương.
Tấm chắn hàn: Sử dụng tấm chắn để bảo vệ khu vực xung quanh khỏi tia lửa và ánh sáng mạnh.

Kỹ Thuật Hàn Que Cơ Bản: Hướng Dẫn Từng Bước

Để thực hiện hàn que hiệu quả, bạn cần nắm vững các kỹ thuật quan trọng như mồi hồ quang, điều chỉnh dòng hàn, di chuyển que hàn đúng cách và duy trì hồ quang ổn định. Ngoài ra, việc nối que hàn một cách mượt mà cũng giúp đảm bảo mối hàn chắc chắn và liên tục.

cach su dung may han que — Kỹ thuật hàn que cơ bán

1. Kỹ thuật mồi hồ quang

Mồi hồ quang là bước khởi đầu trong quá trình hàn, giúp tạo ra nhiệt độ đủ để làm tan chảy vật liệu. Có hai phương pháp mồi hồ quang chính:

Quẹt que hàn: Phương pháp này khá phổ biến. Bạn quẹt nhẹ que hàn lên bề mặt vật liệu với góc nghiêng khoảng 15-30 độ để tạo hồ quang. Quẹt nhanh để tránh làm hỏng bề mặt vật liệu. Đây là phương pháp dễ thực hiện và hiệu quả.
Chạm que hàn: Khi mồi hồ quang bằng cách chạm, bạn chạm nhẹ que hàn vào bề mặt vật liệu rồi nhanh chóng rút lên. Kỹ thuật này yêu cầu sự chính xác cao hơn và chỉ nên áp dụng khi đã có kinh nghiệm vì dễ làm mối hàn không ổn định nếu không thực hiện đúng.

2. Điều chỉnh dòng hàn

Dòng hàn ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng mối hàn. Việc điều chỉnh dòng hàn đúng cách là yếu tố quyết định để có mối hàn đẹp và bền.

Ảnh hưởng của dòng hàn:

Dòng quá cao: Dễ gây dư thừa kim loại, khiến mối hàn bị chảy và có thể tạo ra lỗ thủng.
Dòng quá thấp: Mối hàn sẽ yếu, không đủ độ bám dính và dễ bị nứt.
Cách điều chỉnh dòng hàn: Dòng hàn cần phải được điều chỉnh phù hợp với loại que hàn, vật liệu và độ dày của vật liệu. Ví dụ, khi hàn vật liệu dày, bạn cần tăng dòng hàn để mối hàn chắc chắn. Ngược lại, hàn vật liệu mỏng đòi hỏi dòng hàn thấp để tránh làm cháy vật liệu.

3. Kỹ thuật di chuyển que hàn

Di chuyển que hàn đúng cách giúp đảm bảo mối hàn đều, không bị thiếu hụt hoặc dư thừa kim loại. Có nhiều kiểu di chuyển que hàn, mỗi kiểu phù hợp với từng loại mối hàn khác nhau.

Các kiểu di chuyển que hàn:

Kéo: Di chuyển que hàn ngược lại hướng hồ quang. Phương pháp này thường được sử dụng cho các mối hàn mỏng và dễ kiểm soát.
Đẩy: Di chuyển que hàn theo chiều đi của hồ quang, tạo ra mối hàn chắc chắn, nhưng yêu cầu chính xác cao.
Lắc: Di chuyển que hàn theo hình thức lắc qua lại. Phương pháp này thường dùng để hàn mối hàn rộng hoặc mối hàn góc.
Ziczac: Di chuyển que hàn theo hình ziczac, giúp tạo mối hàn chắc chắn và đặc biệt hiệu quả khi hàn vật liệu dày.

Tốc độ di chuyển: Tốc độ di chuyển que hàn ảnh hưởng trực tiếp đến độ sâu và độ mịn của mối hàn. Di chuyển quá nhanh sẽ khiến mối hàn không đủ độ bám, trong khi di chuyển quá chậm sẽ làm mối hàn dày và không đều.

4. Duy trì hồ quang ổn định

Duy trì hồ quang ổn định giúp tạo ra mối hàn đẹp, đồng đều và chắc chắn. Đây là yếu tố then chốt để tránh các vấn đề trong quá trình hàn.

Khoảng cách giữa que và vật liệu: Khoảng cách lý tưởng giữa que hàn và vật liệu thường là từ 2-3mm. Khoảng cách quá gần sẽ làm giảm nhiệt độ hồ quang, trong khi quá xa sẽ làm mối hàn yếu.
Góc nghiêng của que hàn: Giữ que hàn ở góc nghiêng khoảng 15-30 độ giúp hồ quang ổn định, tránh tạo ra mối hàn không đều. Góc nghiêng còn ảnh hưởng đến độ thâm nhập của que hàn vào vật liệu.

5. Kỹ thuật nối que hàn

Khi que hàn hết, việc nối que hàn là điều cần thiết để đảm bảo mối hàn không bị gián đoạn.

Cách nối que hàn: Khi que hàn gần hết, thay que hàn mới một cách nhanh chóng và chính xác để mối hàn không bị gián đoạn. Việc nối que hàn phải được thực hiện một cách mượt mà để không làm mối hàn yếu hoặc không đều.
Đảm bảo mối hàn liên tục: Để đảm bảo mối hàn không bị gián đoạn, cần chú ý điều chỉnh kỹ thuật di chuyển và nối que sao cho quá trình hàn diễn ra mượt mà, không bị ngắt quãng. Điều này giúp mối hàn liên tục, không có điểm yếu và đảm bảo độ bền cao.

Xử Lý Lỗi Thường Gặp Khi Hàn Que

Trong quá trình hàn que, các lỗi phổ biến như dính que, máy hàn quá nóng, mối hàn không đều, rỗ khí và nứt mối hàn có thể ảnh hưởng đến chất lượng hàn. Hiểu rõ nguyên nhân và áp dụng biện pháp khắc phục phù hợp sẽ giúp đảm bảo mối hàn bền chắc và đạt yêu cầu.

1. Dính que

Dính que là lỗi phổ biến khi hàn que, đặc biệt với những người mới bắt đầu. Khi que hàn dính vào bề mặt vật liệu, hồ quang bị tắt đột ngột, gây gián đoạn quá trình hàn.

loi may han bi dinh que — Lỗi dính que hàn

Nguyên nhân:

Dòng hàn quá thấp: Nhiệt lượng không đủ duy trì hồ quang, khiến que hàn dễ bám dính vào vật liệu.
Kỹ thuật mồi hồ quang sai: Nếu thao tác mồi quá chậm hoặc không dứt khoát, que hàn rất dễ dính.
Que hàn ẩm: Hơi ẩm trong que làm giảm khả năng dẫn điện, khiến hồ quang không ổn định.

Cách khắc phục:

Điều chỉnh dòng hàn phù hợp với loại que hàn và độ dày vật liệu.
Thực hành mồi hồ quang đúng cách bằng phương pháp quẹt hoặc chạm sao cho nhanh và dứt khoát.
Bảo quản que hàn khô ráo, tránh ẩm bằng cách để trong hộp kín hoặc tủ sấy.

2. Máy hàn bị nóng

Khi máy hàn quá nóng, hiệu suất hàn giảm, mối hàn kém chất lượng và có nguy cơ làm hỏng máy.

Nguyên nhân:

Hàn liên tục quá lâu, khiến máy vượt quá công suất cho phép.
Bụi bẩn bám vào khe tản nhiệt, làm giảm hiệu quả làm mát.
Quạt làm mát hoạt động kém, không đủ để giảm nhiệt độ máy.

Cách khắc phục:

Không hàn liên tục trong thời gian dài, cần nghỉ giữa các lần hàn để máy nguội bớt.
Vệ sinh máy hàn định kỳ, làm sạch khe thông gió và kiểm tra quạt tản nhiệt.
Đặt máy ở nơi thông thoáng, tránh để gần nguồn nhiệt hoặc trong không gian kín.

3. Mối hàn không đều, không ngấu

Mối hàn không đều hoặc không ăn sâu vào vật liệu sẽ làm giảm độ bền và tính thẩm mỹ của sản phẩm.

moi han khong deu — Lỗi mối hàn không đều, không ngấu

Nguyên nhân:

Tốc độ hàn quá nhanh khiến kim loại nóng chảy không kịp lấp đầy mối hàn.
Góc nghiêng que hàn sai, khiến hồ quang không tập trung vào vị trí cần hàn.

Cách khắc phục:

Giữ tốc độ hàn ổn định, không quá nhanh cũng không quá chậm.
Điều chỉnh góc que hàn hợp lý (khoảng 15-30 độ so với bề mặt vật liệu) để mối hàn đều và bám chắc.

4. Mối hàn bị rỗ khí

Rỗ khí là hiện tượng xuất hiện những lỗ nhỏ trên bề mặt hoặc bên trong mối hàn, làm giảm độ bền của mối hàn.

moi han bi ro khi — Lỗi mối hàn bị rỗ khí

Nguyên nhân:

Que hàn ẩm, trong quá trình hàn, hơi ẩm bốc hơi tạo thành bọt khí.
Bề mặt vật liệu bẩn, dầu mỡ, bụi hoặc rỉ sét gây ra khí khi tiếp xúc với hồ quang.

Cách khắc phục:

Dùng que hàn khô, bảo quản trong hộp chống ẩm hoặc sấy trước khi sử dụng.
Làm sạch vật liệu trước khi hàn bằng giấy nhám hoặc bàn chải thép.

5. Mối hàn bị nứt

Mối hàn bị nứt là lỗi nghiêm trọng nhất, có thể ảnh hưởng đến kết cấu của sản phẩm, gây nguy hiểm khi sử dụng.

Nguyên nhân:

Kim loại quá giòn, nhất là thép có hàm lượng carbon cao.
Hàn quá nhanh, khiến mối hàn không kịp co giãn, tạo ứng suất lớn dẫn đến nứt.

Cách khắc phục:

Chọn que hàn phù hợp với từng loại vật liệu, đặc biệt với kim loại dễ giòn.
Điều chỉnh tốc độ hàn hợp lý, tránh hàn quá nhanh hoặc quá chậm.

Lựa Chọn Máy Hàn Que Và Dụng Cụ Phù Hợp Cho Người Mới Bắt Đầu

Việc chọn máy hàn que phù hợp đòi hỏi người mới học phải cân nhắc giữa các loại máy phổ biến, công suất, độ bền và tính năng an toàn. Bên cạnh đó, chuẩn bị đầy đủ dụng cụ hỗ trợ như kìm hàn, chổi đánh xỉ và dây hàn sẽ giúp quá trình hàn diễn ra thuận lợi và hiệu quả hơn.

chon mua may han — Lựa chọn máy hàn que phù hợp cho người mới

1. Các loại máy hàn que phổ biến

Hiện nay, trên thị trường có nhiều dòng máy hàn với công nghệ và đặc điểm khác nhau. Tùy theo nhu cầu sử dụng, người mới học có thể cân nhắc lựa chọn một trong những loại máy phổ biến sau:

Máy hàn que điện tử (Inverter): Sử dụng công nghệ biến tần giúp tiết kiệm điện năng, thiết kế nhỏ gọn và dễ di chuyển. Hồ quang ổn định, phù hợp cả với người mới học lẫn thợ chuyên nghiệp.
Máy hàn que cơ: Hoạt động bền bỉ, có độ ổn định cao trong môi trường công nghiệp nặng. Dòng điện ra mạnh, phù hợp với vật liệu dày. Tuy nhiên, loại máy này có kích thước lớn và tiêu thụ điện nhiều hơn.
Máy hàn que đa năng (hàn que, TIG, MIG): Kết hợp nhiều chế độ hàn trong cùng một thiết bị, thích hợp cho những ai cần hàn nhiều loại vật liệu khác nhau. Giá thành cao hơn nhưng linh hoạt hơn trong quá trình sử dụng.

2. Tiêu chí chọn máy hàn que phù hợp

Để đảm bảo chọn được máy hàn que phù hợp, người mới học cần xem xét các yếu tố quan trọng dưới đây:

Công suất máy (Ampe): Nếu chỉ sử dụng cho nhu cầu cá nhân hoặc gia đình, nên chọn máy có công suất từ 200A – 250A. Còn nếu dùng trong công trình lớn hoặc hàn vật liệu dày, cần máy từ 250A trở lên.
Chu kỳ làm việc (Duty Cycle): Chỉ số này cho biết máy có thể hoạt động liên tục trong bao lâu mà không bị quá tải. Ví dụ, nếu máy có Duty Cycle 60% ở 200A, nghĩa là có thể hàn liên tục 6 phút, sau đó cần nghỉ 4 phút.
Hệ thống bảo vệ quá tải, quá nhiệt: Những dòng máy có tính năng này sẽ giúp kéo dài tuổi thọ thiết bị và đảm bảo an toàn khi sử dụng. Nên ưu tiên máy có hệ thống tản nhiệt tốt để hạn chế tình trạng nóng máy.
Thương hiệu và độ tin cậy: Các thương hiệu uy tín như Jasic, Hồng Ký, Weldcom, Panasonic, Lincoln Electric thường có chất lượng đảm bảo hơn. Nên chọn máy có bảo hành chính hãng và dịch vụ hỗ trợ tốt.

3. Dụng cụ và phụ kiện hỗ trợ hàn

Ngoài máy hàn, người mới học cũng cần chuẩn bị đầy đủ dụng cụ hỗ trợ để đảm bảo quá trình hàn diễn ra suôn sẻ và an toàn:

Kìm hàn & Kìm kẹp mát: Kìm hàn giúp giữ que hàn ổn định, đảm bảo kết nối điện tốt, trong khi kìm kẹp mát giúp duy trì dòng điện ổn định giữa máy hàn và vật liệu hàn.
Chổi đánh xỉ & Búa gõ xỉ: Chổi đánh xỉ dùng để loại bỏ lớp xỉ trên bề mặt mối hàn, giúp kiểm tra chất lượng mối hàn dễ dàng hơn. Búa gõ xỉ hỗ trợ làm sạch phần xỉ bám chặt trên mối hàn.
Dây hàn & Đầu nối: Dây hàn cần có độ bền cao, chịu tải tốt để đảm bảo an toàn khi làm việc. Đầu nối phải chắc chắn để tránh tình trạng lỏng lẻo, gây mất ổn định khi hàn.

Những Câu Hỏi Thường Gặp Về Kỹ Thuật Hàn Que

1. Máy hàn que là gì và có những loại nào?

Máy hàn que (MMA – Manual Metal Arc) là thiết bị sử dụng que hàn bọc thuốc để tạo hồ quang điện, làm nóng chảy kim loại và tạo mối hàn. Có hai loại chính:

Máy hàn que biến tần (Inverter MMA): Nhỏ gọn, tiết kiệm điện, dễ điều chỉnh dòng hàn.
Máy hàn que truyền thống (Transformer MMA): Độ bền cao, hoạt động ổn định nhưng tiêu hao điện năng nhiều hơn.

Để hiểu chi tiết hơn về nguyên lý hoạt động, cấu tạo và cách chọn máy hàn phù hợp, bạn có thể tham khảo bài viết: Máy hàn que là gì? Tổng hợp thông tin A-Z.

2. Que hàn là gì? Có bao nhiêu loại que hàn phổ biến?

Que hàn là một thanh kim loại có lớp thuốc bọc bên ngoài, được sử dụng trong phương pháp hàn hồ quang tay (MMA) để kết nối kim loại. Các loại que hàn phổ biến gồm:

Que hàn rutil (E6013): Dễ mồi hồ quang, thích hợp cho người mới bắt đầu.
Que hàn bazơ (E7018): Độ bền cao, chịu lực tốt, dùng cho kết cấu thép.
Que hàn axit: Hàn nhanh, ít bắn tóe nhưng không chịu được tải trọng cao.

Bạn có thể tham khảo bài viết: Que hàn – cấu tạo, phân loại & lưu ý sử dụng.

3. Ngoài hàn que, còn những phương pháp hàn nào phổ biến?

Ngoài hàn que (MMA), còn nhiều phương pháp hàn khác được sử dụng trong công nghiệp và dân dụng, bao gồm:

Hàn TIG (GTAW): Cho mối hàn đẹp, chính xác, thích hợp với inox, nhôm.
Hàn MIG/MAG (GMAW): Hàn nhanh, ít bắn tóe, phù hợp với sản xuất hàng loạt.
Hàn hồ quang chìm (SAW): Chuyên dùng cho hàn tự động trong ngành kết cấu thép.
Hàn điểm (Spot Welding): Thường thấy trong ngành sản xuất ô tô.

Để biết thêm về ưu nhược điểm của từng phương pháp và ứng dụng thực tế, bạn có thể tham khảo bài viết: Top 5+ phương pháp hàn phổ biến hiện nay.

4. Mua máy hàn chính hãng, chất lượng cao ở đâu?

Nếu bạn đang tìm kiếm máy hàn MIG, TIG và phụ kiện hàn chuyên dụng chính hãng, Vegatec là lựa chọn đáng tin cậy.

Sản phẩm chính hãng – Đa dạng dòng máy: Vegatec cung cấp đầy đủ máy hàn MIG, máy hàn TIG và phụ kiện từ các thương hiệu uy tín, đảm bảo chất lượng cao và hiệu suất ổn định.
Kiểm định nghiêm ngặt – Đảm bảo độ bền: Mọi sản phẩm đều được kiểm tra kỹ lưỡng trước khi đến tay khách hàng, giúp bạn an tâm khi sử dụng.
Dịch vụ chuyên nghiệp – Hỗ trợ tận tâm: Đội ngũ kỹ thuật giàu kinh nghiệm luôn sẵn sàng tư vấn, hỗ trợ chọn sản phẩm phù hợp. Chính sách bảo hành minh bạch, hậu mãi chu đáo giúp bạn yên tâm sử dụng lâu dài.

Liên hệ ngay với Vegatec để sở hữu máy hàn chính hãng và nhận sự hỗ trợ tốt nhất từ các chuyên gia!

Kỹ Thuật Hàn Que Cho Người Mới Bắt Đầu Leave a comment