Cách Khắc Phục Các Lỗi Máy Cắt Plasma CNC Thường Gặp Leave a comment

Máy cắt plasma CNC là thiết bị công nghiệp hiện đại sử dụng luồng khí ion hóa nhiệt độ cực cao (15.000°C-30.000°C) để cắt kim loại dẫn điện với độ chính xác cao và hiệu quả kinh tế vượt trội.

Theo báo cáo năm 2024 của Global Market Insights, thị trường máy cắt plasma CNC toàn cầu đạt giá trị 7,5 tỷ USD vào năm 2024 và dự kiến tăng trưởng với tốc độ CAGR 5,8% trong giai đoạn 2025-2030. 

Theo Hiệp hội Cơ khí Việt Nam năm 2024, có khoảng 65% các xưởng cơ khí vừa và nhỏ đang sử dụng công nghệ cắt Plasma, với tỷ lệ tăng trưởng sử dụng khoảng 12% mỗi năm. Tuy nhiên, việc vận hành và bảo trì máy cắt plasma CNC đòi hỏi kiến thức chuyên môn để đảm bảo hiệu suất tối ưu và kéo dài tuổi thọ thiết bị.

Bài viết này phân tích chi tiết 5 lỗi phổ biến nhất của máy cắt plasma CNC như mạch cắt không đều, mạch cắt quá rộng, hồ quang không ổn định/ không thể khởi động, vấn đề về béc cắt và điện cực. Đồng thời, cung cấp hướng dẫn cụ thể để khắc phục từng lỗi và quy trình bảo trì định kỳ để ngăn ngừa sự cố, giúp bạn tự tin hơn trong việc vận hành và quản lý chiếc máy của mình.

Hãy cùng Vegatec tìm hiểu!

Tổng Quan Về Máy Cắt Plasma CNC

Máy cắt plasma CNC là thiết bị công nghiệp hiện đại sử dụng nguyên lý plasma nhiệt để cắt kim loại dẫn điện với độ chính xác cao và hiệu quả kinh tế vượt trội. Công nghệ plasma hoạt động bằng cách tạo ra một luồng khí ion hóa cực nóng (nhiệt độ từ 15.000°C – 30.000°C) có khả năng cắt xuyên qua hầu hết các kim loại với tốc độ nhanh, độ chính xác cao và chi phí vận hành thấp hơn nhiều phương pháp cắt truyền thống.

Cấu trúc chính của hệ thống máy cắt plasma CNC bao gồm:

1. Nguồn cắt plasma – cung cấp điện năng từ 30A đến 400A tùy model.
2. Bộ điều khiển CNC – xử lý thông tin từ file CAD/CAM.
3. Khung máy và hệ thống truyền động – quyết định độ chính xác và năng lực cắt.
4. Mỏ cắt (torch) – chứa các vật tư tiêu hao như điện cực, béc cắt và vòi phun.
5. Hệ thống cấp khí – cung cấp khí nén, khí bảo vệ với áp suất từ 5-8 bar.

Theo kinh nghiệm hơn 10 năm của Vegatec, các thông số kỹ thuật quan trọng cần lưu ý khi vận hành bao gồm cường độ dòng điện (đo bằng Ampere), áp suất khí nén (đo bằng bar), tốc độ cắt (đo bằng mm/phút), và khoảng cách từ béc cắt đến vật liệu (khoảng 1,5mm – 4mm tùy độ dày vật liệu).

Các Lỗi Nào Thường Gặp Trên Máy Cắt Plasma CNC?

Máy cắt plasma CNC thường gặp 5 lỗi chính: mạch cắt không đều, mạch cắt quá rộng có xỉ, không khởi động được hồ quang, hồ quang không ổn định và vật tư tiêu hao nhanh hỏng.

1. Mạch cắt không đều, bị nghiêng hoặc có góc vát lớn

Mạch cắt không đều hoặc bị nghiêng xuất hiện khi góc cắt không vuông góc với bề mặt vật liệu, thường do tốc độ cắt không phù hợp hoặc khoảng cách mỏ cắt không đúng. Góc vát lớn làm giảm độ chính xác và yêu cầu gia công bổ sung sau khi cắt.

Nguyên nhân:

• Tốc độ cắt quá nhanh hoặc quá chậm so với độ dày vật liệu.
• Khoảng cách từ mỏ cắt đến vật liệu không đồng đều.
• Điện cực và béc cắt bị mòn không đều.
• Áp suất khí plasma dao động không ổn định.
• Hệ thống kiểm soát độ cao (THC) hoạt động không chính xác.

Cách khắc phục:

• Điều chỉnh tốc độ cắt: Tham khảo bảng thông số cắt của nhà sản xuất nguồn plasma để cài đặt tốc độ phù hợp với loại và độ dày vật liệu.
• Hiệu chỉnh chiều cao mỏ cắt: Đảm bảo bộ điều khiển chiều cao tự động (THC – Torch Height Control) hoạt động chính xác. Chiều cao cắt lý tưởng thường từ 1.5mm đến 3.0mm.
• Kiểm tra và thay thế vật tư tiêu hao: Thường xuyên kiểm tra bép cắt và điện cực. Thay thế ngay khi có dấu hiệu mòn hoặc biến dạng.
• Kiểm tra độ vuông góc của mỏ cắt: Dùng thước ke góc để đảm bảo mỏ cắt được lắp đặt vuông góc 90 độ so với bàn máy.

2. Mạch cắt quá rộng, có nhiều xỉ (bavia) bám lại

Mạch cắt quá rộng với nhiều xỉ bám tạo ra sản phẩm có bề mặt cắt không sắc nét, đòi hỏi công đoạn xử lý bổ sung và làm lãng phí vật liệu. Hiện tượng này ảnh hưởng nghiêm trọng đến độ chính xác kích thước và chất lượng bề mặt sản phẩm.

Nguyên nhân:

• Tốc độ cắt quá thấp: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra xỉ đáy. Khi di chuyển quá chậm, hồ quang có xu hướng cắt sâu hơn mức cần thiết, làm kim loại nóng chảy tích tụ ở đáy.
• Chiều cao mỏ cắt quá lớn: Tương tự như lỗi gây nghiêng, mỏ cắt quá cao làm giảm năng lượng của dòng plasma tại bề mặt vật liệu, không đủ sức thổi bay hoàn toàn kim loại nóng chảy.
• Cường độ dòng điện quá cao: Dòng điện cao hơn mức cần thiết sẽ tạo ra một kênh hồ quang quá lớn, dẫn đến mạch cắt rộng và tiêu tốn nhiều năng lượng hơn.
• Vật tư tiêu hao bị mòn: Lỗ bép cắt bị mòn sẽ làm mạch cắt rộng ra và không đều.

Cách khắc phục:

• Tăng tốc độ cắt: Tăng dần tốc độ cắt (khoảng 100-150 mm/phút mỗi lần) cho đến khi xỉ giảm thiểu hoặc biến mất.
• Giảm chiều cao mỏ cắt: Điều chỉnh lại chiều cao cắt về mức khuyến nghị của nhà sản xuất.
• Giảm cường độ dòng điện: Cài đặt ampe phù hợp với độ dày vật liệu và kích thước bép cắt đang sử dụng.
• Thay thế vật tư tiêu hao: Sử dụng bép cắt và điện cực mới để đảm bảo chất lượng đường cắt tốt nhất.

3. Không thể khởi động hồ quang

Không thể khởi động hồ quang là lỗi nghiêm trọng khiến máy hoàn toàn không thể hoạt động, gây gián đoạn sản xuất và ảnh hưởng đến tiến độ công việc. Hiện tượng này biểu hiện bằng việc không có tia lửa khởi đầu hoặc có tia lửa nhưng không hình thành hồ quang chính.

Nguyên nhân:

• Kẹp mass không tốt: Kẹp mass không được kết nối chắc chắn với vật liệu, bị bẩn, rỉ sét hoặc kẹp vào phần kim loại đã bị sơn phủ, làm mạch điện thứ cấp không được khép kín.
• Vật tư tiêu hao bị mòn hoặc lắp sai: Điện cực và bép cắt đã hết tuổi thọ, hoặc các chi tiết của mỏ cắt không được lắp ráp đúng thứ tự và siết chặt. 
• Áp suất khí nén quá thấp: Không đủ áp suất khí để tạo ra dòng plasma ban đầu.
• Lỗi nguồn cấp hoặc kết nối: Dây điện nguồn bị lỏng, cầu chì bị đứt, hoặc có sự cố với bo mạch bên trong nguồn cắt plasma.

Cách xử lý:

• Kiểm tra kẹp mass: Làm sạch bề mặt vật liệu tại điểm kẹp mass. Đảm bảo kẹp được gắn chặt vào phần kim loại trần.
• Kiểm tra mỏ cắt: Tháo rời, kiểm tra và thay thế các vật tư tiêu hao đã mòn. Lắp ráp lại mỏ cắt theo đúng hướng dẫn của nhà sản xuất.
• Kiểm tra hệ thống khí nén: Đảm bảo áp suất khí đầu vào đạt mức yêu cầu (thường từ 5.5 đến 7.5 bar).
• Kiểm tra nguồn điện: Kiểm tra các kết nối dây điện, cầu chì và đảm bảo nguồn điện cung cấp cho máy ổn định Nếu nghi ngờ lỗi bo mạch, hãy liên hệ với kỹ thuật viên chuyên nghiệp.

4. Hồ quang không ổn định hoặc bị ngắt đột ngột khi đang cắt

Hồ quang không ổn định hoặc bị ngắt đột ngột khi đang cắt tạo ra đường cắt không liên tục, làm gián đoạn quá trình sản xuất và gây hại cho vật tư tiêu hao. Hiện tượng này có thể xuất hiện ở bất kỳ giai đoạn nào của quá trình cắt và đặc biệt phổ biến khi cắt các vật liệu dày.

Nguyên nhân:

• Độ ẩm trong khí nén: Hơi nước trong khí nén là “kẻ thù” của hồ quang plasma, làm giảm năng lượng và gây mất ổn định.
• Tốc độ cắt quá nhanh: Di chuyển quá nhanh có thể khiến hồ quang không duy trì được liên tục trên vật liệu.
• Chiều cao cắt quá lớn: Mỏ cắt ở quá xa làm hồ quang bị kéo dài và dễ bị tắt.
• Nguồn điện không ổn định: Điện áp cung cấp cho máy bị sụt giảm đột ngột cũng là một nguyên nhân phổ biến 
• Vật tư tiêu hao sắp hỏng: Khi điện cực gần hết tuổi thọ, hồ quang sẽ trở nên yếu và không ổn định.

Cách xử lý:

• Lắp đặt hệ thống lọc và sấy khí: Sử dụng bộ lọc tách nước và máy sấy khí để đảm bảo khí nén khô và sạch.
• Giảm tốc độ cắt: Điều chỉnh lại tốc độ cắt cho phù hợp.
• Kiểm tra lại chiều cao cắt: Đảm bảo bộ THC hoạt động tốt và duy trì chiều cao ổn định.
• Kiểm tra vật tư tiêu hao: Thay thế điện cực và bép cắt nếu chúng có dấu hiệu hao mòn nặng.
• Kiểm tra nguồn điện: Đảm bảo nguồn điện tổng ổn định, dây dẫn đủ lớn để không bị sụt áp.

5. Bép cắt và điện cực nhanh bị hỏng

Béc cắt và điện cực nhanh bị hỏng là vấn đề làm tăng chi phí vận hành và giảm hiệu suất sản xuất do phải thường xuyên dừng máy để thay thế vật tư. Thông thường, béc cắt và điện cực nên có tuổi thọ khoảng 1-2 giờ cắt liên tục với vật liệu tiêu chuẩn.

Nguyên nhân:

• Độ ẩm trong khí nén: Như đã đề cập, hơi nước làm oxy hóa nhanh chóng điện cực và bép cắt.
• Chiều cao đục lỗ quá thấp: Khi bắt đầu cắt, máy sẽ đục một lỗ trên tấm phôi. Nếu đục quá gần, kim loại nóng chảy sẽ bắn ngược lên và làm hỏng bép cắt.
• Cường độ dòng điện không phù hợp: Sử dụng ampe quá cao so với định mức của bép cắt sẽ làm nó bị cháy và biến dạng.
• Lỗi làm mát: Đối với các mỏ cắt công suất lớn có làm mát bằng dung dịch, hệ thống làm mát bị lỗi sẽ khiến các bộ phận nhanh chóng quá nhiệt và hư hỏng.

Cách xử lý:

• Đảm bảo khí nén khô: Thường xuyên xả nước ở bộ lọc và kiểm tra máy sấy khí.
• Cài đặt chiều cao đục lỗ phù hợp: Chiều cao đục lỗ an toàn thường gấp 1.5 đến 2 lần chiều cao cắt.
• Sử dụng đúng thông số: Luôn chọn bép cắt có định mức ampe phù hợp với dòng điện cài đặt.
• Kiểm tra hệ thống làm mát: Đảm bảo mức dung dịch làm mát luôn đủ và bơm hoạt động bình thường.

Theo báo cáo của Hiệp hội Công nghiệp Cắt Kim loại Mỹ năm 2023, khoảng 70% các vấn đề về chất lượng cắt plasma có thể khắc phục thông qua bảo trì đúng cách.

Bảo Trì, Bảo Dưỡng Máy Cắt Plasma CNC Thế Nào Giúp Ngăn Ngừa Lỗi?

Bảo trì định kỳ máy cắt plasma CNC giúp ngăn ngừa lỗi vận hành thông qua việc phát hiện sớm các vấn đề tiềm ẩn. Việc thực hiện bảo dưỡng theo lịch trình chuẩn (hàng ngày, hàng tuần, hàng tháng) không chỉ kéo dài tuổi thọ máy mà còn giảm thiểu chi phí sửa chữa đột xuất.

Kinh nghiệm của Vegatec cho thấy, lịch trình bảo dưỡng định kỳ phát hiện sớm 90% vấn đề tiềm ẩn. Điều này giúp tránh được các lỗi nghiêm trọng như hỏng nguồn plasma, mòn điện cực và tắc nghẽn hệ thống khí nén.

Dưới đây là bảng gợi ý lịch trình bảo trì bạn có thể áp dụng:

Tần suất	Hạng mục công việc	Chi tiết
Hàng ngày	Kiểm tra vật tư tiêu hao	Kiểm tra trực quan bép cắt, điện cực, vòi phun. Thay thế nếu cần
	Vệ sinh mỏ cắt	Loại bỏ bụi bẩn và xỉ bám trên thân mỏ và chụp bảo vệ
	Kiểm tra hệ thống khí	Xả nước ở bộ lọc khí, kiểm tra áp suất khí nén
Hàng tuần	Vệ sinh máy	Lau chùi bụi bẩn trên thanh ray, trục vít me, bánh răng
	Kiểm tra kết nối điện	Kiểm tra độ chắc chắn của kẹp mass, dây mỏ cắt và các dây tín hiệu
	Bôi trơn cơ bản	Tra dầu vào các vị trí cần thiết theo hướng dẫn của nhà sản xuất
Hàng tháng	Vệ sinh bộ lọc khí	Tháo và vệ sinh hoặc thay thế lõi lọc khí
	Kiểm tra hệ thống truyền động	Kiểm tra độ căng của dây đai, độ rơ của các trục
	Sao lưu phần mềm	Sao lưu các cài đặt và chương trình quan trọng của máy

Khi Nào Nên Gọi Kỹ Thuật Viên Sửa Chữa Máy Cắt Plasma CNC Chuyên Nghiệp?

Bạn nên gọi kỹ thuật viên sửa máy cắt plasma CNC khi xuất hiện 10 dấu hiệu nghiêm trọng sau: 

1. Máy hiển thị mã lỗi không xác định hoặc không có trong tài liệu hướng dẫn.
2. Phát hiện hiện tượng rò rỉ điện hoặc chập cháy trong hệ thống điện.
3. Bo mạch điều khiển hoặc màn hình hiển thị không hoạt động.
4. Động cơ trục X, Y, Z phát ra tiếng ồn bất thường hoặc rung mạnh.
5. Nguồn plasma bị quá nhiệt dù đã kiểm tra hệ thống làm mát.
6. Hệ thống CNC gặp lỗi trong quá trình nạp hoặc thực thi chương trình.
7. Máy tự động tắt ngẫu nhiên hoặc khởi động lại không báo trước.
8. Xuất hiện mùi khét hoặc khói từ bất kỳ bộ phận nào của máy.
9. Sau khi thay thế linh kiện, máy vẫn không hoạt động bình thường.
10. Máy đã hoạt động liên tục trên 2.000 giờ mà chưa được bảo dưỡng chuyên sâu.

Từ kinh nghiệm của Vegatec, việc nhận biết đúng thời điểm giúp tiết kiệm 30-50% chi phí sửa chữa và tránh hỏng hóc nghiêm trọng. 

Bên cạnh đó, những dấu hiệu sau đây cho thấy máy cắt plasma CNC của bạn cần được kiểm tra toàn diện bởi kỹ thuật viên chuyên nghiệp:

• Chất lượng cắt giảm sút đáng kể dù đã thử nhiều cách khắc phục.
• Nhiễu điện xuất hiện trong hệ thống điều khiển CNC.
• Độ chính xác định vị bị sai lệch quá 0,3mm so với bản vẽ.
• Tiêu hao vật tư (béc cắt, điện cực) nhanh hơn 30% so với thông thường.
• Xuất hiện thông báo lỗi liên quan đến hệ thống truyền thông (communication error).
• Hiện tượng mất bước khi máy di chuyển ở tốc độ cao.
• Máy đã sử dụng trên 5 năm và chưa từng được đại tu.

Khi liên hệ với kỹ thuật viên, bạn nên cung cấp các thông tin sau để giúp họ chuẩn bị tốt hơn:

• Model và số seri của máy.
• Năm sản xuất và thời gian đã sử dụng.
• Mô tả chi tiết về hiện tượng lỗi.
• Các biện pháp khắc phục đã thử.
• Thời điểm xuất hiện lỗi (liên tục hay ngẫu nhiên).
• Những thay đổi gần đây về vật tư, thiết bị hoặc môi trường làm việc.
• Hình ảnh hoặc video về hiện tượng lỗi nếu có thể.

Theo khảo sát của Fabricating & Metalworking Magazine năm 2023, 68% sự cố máy plasma CNC có thể tránh được nếu phát hiện sớm.

Những câu hỏi thường gặp về các lỗi máy cắt Plasma CNC

1. Làm thế nào để giảm độ nghiêng của cạnh cắt khi sử dụng máy plasma CNC?

Để giảm độ nghiêng, bạn cần đảm bảo mỏ cắt vuông góc tuyệt đối với mặt phôi, sử dụng đúng tốc độ cắt và chiều cao cắt theo khuyến nghị. Ngoài ra, hãy chọn hướng cắt sao cho phần sản phẩm nằm ở phía có “cạnh tốt” của dòng plasma (thường là bên phải theo hướng di chuyển của mỏ cắt đối với dòng khí xoáy theo chiều kim đồng hồ).

2. Làm thế nào để xử lý tình trạng cong vênh của vật liệu sau khi cắt bằng máy plasma CNC?

Cong vênh là do nhiệt lượng lớn gây ra. Để hạn chế, hãy kẹp chặt phôi vào bàn máy, sử dụng bàn cắt nước để tản nhiệt nhanh chóng, hoặc lập trình đường cắt hợp lý (ví dụ: cắt các chi tiết nhỏ bên trong trước khi cắt đường bao bên ngoài) để giảm ứng suất nhiệt tích tụ.

3. Nguồn cắt plasma CNC thương hiệu nào tốt nhất?

Việc lựa chọn nguồn cắt plasma CNC tốt nhất phụ thuộc vào nhu cầu cụ thể về công suất, độ chính xác, độ bền và ngân sách. Nhưng các thương hiệu hàng đầu thường được đánh giá cao về công nghệ và hiệu suất bao gồm Hypertherm, Kjellberg, Lincoln Electric và Esab.

4. Áp suất khí nén không ổn định ảnh hưởng đến chất lượng cắt như thế nào?

Áp suất khí nén không ổn định gây ra sự thay đổi liên tục trong hình dạng và năng lượng của hồ quang.

• Áp suất quá thấp sẽ không thổi bay hết kim loại nóng chảy, gây ra nhiều xỉ và đường cắt không đứt.
• Áp suất quá cao sẽ làm hồ quang bị “thổi tắt”, gây mòn nhanh vật tư tiêu hao và tạo ra cạnh cắt nham nhở.

5. Khi nào cần thay thế các vật tư tiêu hao như béc cắt, điện cực, vòi phun?

Bạn cần thay thế vật tư tiêu hao ngay khi nhận thấy chất lượng đường cắt suy giảm, ví dụ như góc vát tăng lên, nhiều xỉ hơn bình thường, hoặc hồ quang khó mồi. Về mặt trực quan, hãy thay điện cực khi vết lõm ở tâm sâu khoảng 1.5mm và thay bép cắt khi lỗ phun bị mòn, biến dạng hoặc không còn tròn đều.

6. Có nên mua máy cắt plasma CNC cũ không?

Mua máy cắt plasma cnc cũ có thể là một giải pháp tiết kiệm chi phí nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Khi mua, bạn cần kiểm tra kỹ phần cơ khí (thanh ray, trục vít, động cơ), yêu cầu chạy thử máy để đánh giá chất lượng cắt thực tế, hỏi về lịch sử bảo trì và sửa chữa. Nếu có thể, hãy nhờ một người có kinh nghiệm đi cùng để thẩm định máy.

7. Mua máy cắt plasma CNC ở đâu chính hãng, giá tốt?

Vegatec là đại lý hàng đầu, chuyên cung cấp các giải pháp cắt Plasma CNC hiện đại, đáp ứng đa dạng nhu cầu sản xuất từ quy mô nhỏ đến công nghiệp. Với kinh nghiệm lâu năm trong ngành, Vegatec cam kết mang đến cho khách hàng những sản phẩm tối ưu cùng dịch vụ hậu mãi vượt trội.

Tại sao lại chọn Vegatec?

• Sản phẩm chính hãng, chất lượng cao.
• Đa dạng mẫu mã, công suất.
• Công nghệ tiên tiến.
• Đội ngũ kỹ thuật chuyên nghiệp.
• Dịch vụ hậu mãi chu đáo.
• Giá cả cạnh tranh.

Các sản phẩm chính tại Vegatec:

• Máy cắt Plasma CNC mini, Máy cắt Plasma CNC PL3080, Máy cắt Plasma CNC PL1530…
• Phụ kiện và vật tư tiêu hao chính hãng: Béc cắt, điện cực, nắp bảo vệ, khí bảo vệ, linh kiện thay thế,…

Hãy đến với Vegatec để trải nghiệm sự khác biệt về chất lượng sản phẩm và dịch vụ, giúp doanh nghiệp của bạn nâng cao hiệu quả sản xuất và tối ưu hóa lợi nhuận!